Legio XV Primigenia

Legio XV Primigenia
Legio XV Primigenia
Caligula RIC 0033 heads.png
Sestercio emitido en Roma en 37-38 con el retrato y titulatura imperial de Calígula, creador de la Legio XV Primigenia
Activa Desde 39 hasta 70.
País Vexilloid of the Roman Empire.svg Imperio romano
Tipo Legión romana
Función Infantería pesada con caballería ligera de apoyo
Tamaño Variable. Efectivos teóricos: 5120 infantes y 120 jinetes.
Acuartelamiento Germania Inferior: Mogontiacum (40-43)
Vetera (43-70)
Cultura e historia
Mote Primigenia desde 39
Mascota Fortuna Primigenia

La Legio XV Primigenia (Decimoquinta legión «originaria») fue una legión romana del Alto Imperio con una existencia efímera, de apenas una generación. Su símbolo fue el capricornio y su apelativo alude a una de las deidades favoritas de Calígula, la Fortuna Primigenia, que, a su vez, había sido la devoción favorita de su padre Germánico. El numeral XV le fue asignado porque debía actuar juntamente con las legiones destinadas en los distritos militares de Germania Superior y Germania Inferior, la Legio XIII Gemina, la Legio XIV Gemina Martia Victrix, y la Legio XVI Gallica.

Contenido

Calígula y la creación de la unidad

Inscripción del soldado Q. Petilio Secundo, que dice: Q (uintus) Petilus Q(uinti) f(ilius) O(u)fen(tina tribu)/ Secundus dom(o)/ Medio(lano) miles Leg(ionis)/ XV Prim(igeniae) ann (orum) XXV/ stip(endiorum) V/ H(eres) ex t(estamentum) f(aciendum) c(uravit).

En el año 38, el emperador Calígula, según nos informa Suetonio,[1] decidió emprender una campaña de castigo contra los germanos del limes Germanicus, y después, sobre la marcha, quiso intentar iniciar la conquista de la isla de Britannia. Para ello, dispusó las órdenes adecuadas para reforzar el ejército romano reclutando dos nuevas legiones en 39, la Legio XV Primigenia y la Legio XXII Primigenia.[2]

La XV Primigenia fue reclutada en el norte de Italia, llamando a filas a jóvenes de esa zona; para encuadrar a los nuevos reclutas, se utilizaron oficiales veteranos procedentes de otras legiones.[3]

Ambas campañas fueron un simple simulacro, hasta el punto que el emperador obligó a sus tropas a recoger conchas en las playas del Canal de la Mancha después de lanzar sus armas contra el mar para vencer al Océano[4] y Calígula regresó a Roma en 40, siendo asesinado poco después.

Actuaciones bajo Claudio

Asesinado Calígula, su sucesor, Claudio I, decidió acantonar la Legio XV Primigenia en el distrito militar de Germania Superior en Mogontiacum (Maguncia, Alemania), en el campamento anexo de Weisenau, base que utilizó entre 40 y 43,[5] compartiendo la base con la Legio IV Macedonica traslada desde Pisoraca (Herrera de Pisuerga, Palencia, España) en la provincia Tarraconensis. En esos años, mantuvo un destacamento en Bonna (Bonn, Alemania), lugar en el que estaba acuartelada la Legio I Germanica.[6]

Durante el período en el que el futuro emperador Galba fue gobernador de Germania Superior, la legión participó en la expedición contra los catos de 47, por la que éste obtuvo años después los ornamenta triumphalia.[7]

Cuando se produjo la invasión de Britannia en 43, la XV Primigenia fue trasladada a la fortaleza de Vetera (Xanten, Alemania)[8] en el distrito militar de Germania Inferior, compartiéndola con la Legio V Alaudae.

La unidad envió destacamentos a las canteras del Brohl (Alemania)[9] para explotar la piedra arenisca con destino a las obras de ingeniería, ciudades y campamentos del limes renano

Bajo Claudio, a las órdenes de Domicio Corbulón, la Legio XV Primigenia participó en 48 en una victoriosa expedición contra los catos al otro lado del Rin, precedida por un riguroso y duro entrenamiento,[10] en la que llegaron a ocuparse territorios de la orilla germana del Rhin, lo que fue prohibido por el emperador Claudio.[11] Sus hombres también colaboraron en la excavación de la fossa Corbulonis, un canal que comunicaba los ríos Rhin y Mosa,[12] evitando así que los barcos de la flota romana tuvieran que arriesgarse a navegar en las siempre turbulentas aguas del Mar del Norte.

La legión bajo Nerón

Plano situación de los campamentos romanos en Vetera: La Legio XV Primigenia estuvo acuertalada en Vetera I y allí fue asediada por los bátavos en 70, rindiéndose a estos tras una resistencia deseperada.

Ya durante el imperio de de Nerón, entre 55 y 58,a las órdenes del legado Pompeius Paulinus, trabajó en la mejora del dique construido en el Rhin por Druso,[13] y poco después, a las órdenes del gobernador Dubius Avitus participó en la expulsión de los Frisones de los prata legionis de la desembocadura del Rhin que este pueblo había ocupado, invadiendo el territorio romano,[14] teniendo que hacer lo mismo contra los ampsivaros, aliados con téncteros y bructeros, terminando por invadir el territorio de los téncteros.[15]

En está época, mantuvo un destacamento en la capital del distrito militar de Germania Inferior, la Colonia Claudia Agrippinensium (Colonia, Alemania), posiblemente al servicio del officium del gobernador.[16]

Después del desastre de la Legio IX Hispana en Britannia durante la rebelión de Boadicea, envió legionarios para reforzar está maltrecha unidad, junto con otros legionarios de la guarnición de las dos Germaniae y unidades auxiliares,[17] a las órdenes del futuro emperador Tito, que prestaba servicio como Tribunus Laticlavius en una de las dos legiones de Vetera, la V Alauda o la XV Primigenia.

En 65, el Legado de la Legión P. Sulpicius Scribonius Rufus erigio algún tipo de monumento en honor de Nerón en la Colonia Claudia Ara Agrippenensium (Colonia, Alemania) utilizando a sus hombres para hacerlo.[18]

Un destacamento de la unidad colaboró en el mantenimiento de la calzada entre Lugdunum (Lyon, Francia) y Augusta Treverorum (Tréveris, Alemania), aportando materiales deconstrucción a la mansio Tullum (Toul, Francia), en provincia Gallia Belgica.[19]

Nerón en 67 decidió emprender una expedición contra los albanos de la cordillera del Caúcaso, para lo cual preparó un ejército con vexillationes procedentes de las legiones de Germania, Britannia y el Illirycum, entre las que se encontraba uno de la XV Primigenia y que había sido expedido hacia Oriente y hecho regresar cuando se produjo en 68 la sublevación de Vindex en la Galia,[20] quedando los destacamentos de Germania acuartelados en Roma en el Aedes Libertatis.[21]

El año de los cuatro emperadores y el fin de la Legión

En el año 68, la XV Primigenia formó parte del ejército reunido por los gobernadores de las dos Germaniae a las órdenes de Lucio Verginio Rufo, gobernador de Germania Superior para aplastar la sublevación de Vindex contra Nerón, aunque, poco después, sus soldados aceptaron el derrocamiento de Nerón y juraron lealtad a Galba,[22] que había nombrado como gobernador de la Germania Inferior al futuro emperador Vitelio. Este visitó en diciembre de 68 los campamentos de las legiones de su zona de gobierno, incluyendo Vetera.[23]

El 3 de enero de 69 las unidades a las órdenes de Vitelio rompieron el juramento de lealtad a Galba,[24] apoyando a Vitelio como emperador. Entre el 15 de enero y el 7 de abril, una parte de los efectivos de la XV Primmigenia, a las órdenes de Fabius Valens se dirigió a Italia, sembrando el terror por el itinerario.[25] [26]

Asesinado Galba el 15 de enero de 69 por uno de los soldados que formaba parte del destacamento de la unidad en Roma, llamado Camurius,[27] la Legio XV Primigenia rehusó acatar a Otón y continuó apoyando a Vitelio.

Mapa del Limes Germanicus en 70, señalando los campamentos legionarios y los fuertes menores de este lemes, junto con las principales ciudades y los pueblos celtas y germanos de ambas orillas del Rhin.

Una vez en Italia, el destacamento participó en la decisiva primera batalla de Bedriacum, que permitió aplastar a las fuerzas de Otón, quien terminó por suicidarse. Poco después, en la segunda batalla de Bedriacum, el destacamento[28] y el resto del ejército viteliano fueron vencidos por las tropas del ejército del Danubio,[29] [30] dirigidas por Antonius Primus en nombre de Vespasiano, proclamdo emperador por las legiones de Oriente. Los restos del destacamento, fueron dispersados por las provincias del Illirycum,[31] tal vez distribuidos entre los diferentes campamentos del Danubio, cuyos efectivos estaban mermados para crear el ejército flaviano que invadió Italia.

Mientras tanto, en 69 en Germania se produjo la sublevación de los bátavos dirigidos por Iulius Civilis, quien, ayudado por germanos del otro lado del Rhin, proclamó el Imperio Gálico. El gobernador dejado por Vitelio y ahora leal a Vespasiano, Hordeonius Flaccus, ordenó a Munius Lupercus, legado de la XV Primigenia y jefe del pequeño remanente de tropas de la Legio V Alaudae, que atacase a los rebeldes en la insula Batavorum, pero fue derrotado y se vio obligado a reirarse a la base legionaria de Vetera[32] [33] Civilis y sus tropas asediaron Vetera.

Ante la necesidad de reforzar la fortaleza asediada y llevar alimentos a sus tropas, Didius Vocula decidó hacer llegar suministros y tropas desde Novaesium (Neuss, Alemania), para lo que reunió tropas inespertas, que reforzó con una vexillatio de 1000 soldados excogidos de la XV Primigenia y la V Alaudae.[34] Llegado a Vetera, se produjó un motín de las tropas, que asesinaron a Hordeonius Flaccus y lo intentaron con Didius Vocula, que logró eludir este destino disfrazándose de escalvo y huyendo.[35]

Las tropas de Vetera, rodeadas y en rebeldía, siguieron resitiendo al asedio de los bátavos,[36] hasta que, en febrero de 70, ante la falta de suministros, la pérdida de la esperanza de refuerzos desde el sur y haciendo caso de las promesas de los desertores romanos que habían asesinado a Hordeonius Flaccus,[37] se rindieron a Civilis y juraron lealtad al Imperio Gálico, aunque al intentar retirarse fueron atacados y asesinados[38] y a continuación, Civilis destruyó Vetera.

Cuando poco después, Petilio Cerial, por orden de Vespasiano, llegó a Germania para restablecer el orden, los supervivientes del XV Primigenia volvieron a las banderas del Imperio.[39]

Sin embargo, Vespasiano, considerando su deslealtad, la infamia de haber asesinado a Hordeonius Flaccus, gobernador de Germania Superior, y las enormes pérdidas sufridas por la legión en Italia y Germania, decidió su definitiva disolución con tan sólo 32 años de existencia, enviando a sus escasos supervivientes a la Legio III Augusta en África y a la nueva Legio VII Gemina en Pannonia.[40]

Notas

  1. SUETONIO, Vit. Gaii, 44-47.
  2. SUETONIO, Vit. Gaii, 43: Militiam resque bellicas semel attigit neque ex destinato, sed cum ad visendum nemus flumenque Clitumni Mevaniam processisset, admonitus de supplendo numero Batavorum, quos circa se habebat, expeditionis Germanicae impetum cepit; neque distulit, sed legionibus et auxiliis undique excitis, dilectibus ubique acerbissime actis, contracto et omnis generis commeatu quanto numquam antea, iter ingressus est confecitque modo tam festinanter et rapide, ut praetorianae cohortes contra morem signa iumentis imponere et ita subsequi cogerentur, interdum adeo segniter delicateque, ut octaphoro veheretur atque a propinquarum urbium plebe verri sibi vias et conspergi propter pulverem exigeret.
  3. Conocemos uno de ellos, el centurio Ti. Iulius Italicus, procedente de la Legio VII Macedonica: CIL X 4723, Carinola, Italia: Ti(berio) Iulio Ti(beri) f(ilio) Fal(erna)/ Italico/ )(centurioni) leg(ionis) VII Macedon(icae)/ )(centurioni) leg(ionis) XV Primigen(iae)/ )(centurioni) leg(ionis) XIII Gem(inae) p(rimo) p(ilo)/ [---] decuri/[ones(?)]
  4. SUETONIO, Vit. Gaii 46: Postremo quasi perpetraturus bellum, derecta acie in litore Oceani ac ballistis machinisque dispositis, nemine gnaro aut opinante quidnam coepturus esset, repente ut conchas legerent galeasque et sinus replerent imperavit, "spolia Oceani" vocans "Capitolio Palatioque debita," et in indicium victoriae altissimam turrem excitavit, ex qua ut Pharo noctibus ad regendos navium cursus ignes emicarent; pronuntiatoque militi donativo centenis viritim denariis, quasi omne exemplum liberalitatis supergressus: "abite," inquit, "laeti, abite locupletes.". DION CASIO, LIX, 21, 2-3 y 25, 2-3
  5. Conocemos cuatro inscripciones funerarias que atestiguan el paso de la unidad por Mogontiacum:
    • CIL XIII, 11853 = AE 1913, 129: C(aius) Cassius/ L(uci) f(ilius) Geminus/ Ouf(entina) Medio(lano)/ mil(es) leg(ionis) XV/ Primigenia(e)/ an(norum) XX stip(endii) I/ h(ic) s(itus) e(st)
    • CIL XIII 11854 = AE 1907, 188: L(ucius) Cornelius/ L(uci) f(ilius) Colinus/ Pol(lia) Epored/ia mil(es) leg(ionis) XV/ an(norum) XXII stip(endii) I/ h(ic) s(itus) e(st)
    • CIL XIII, 11855 = AE 1911, 234: L(ucius) Varius L(uci) f(ilius) Ouf(entina)/ Sacco Med(iolano) mil(es)/ leg(ionis) XV Primig(eniae)/ an(norum) XXV stip(endii) I/ h(ic) s(itus) e(st)
    • CIL XIII, 11856: M(arcus) Lucre[tius]/ [---]ESS[---]/ [mil(es) l(egionis) XV Primi]/geniae [an(norum) ---]/ stip(endii) I/ h(ic) s(itus) e(st)
    Los tres soldados eran naturales del N. de Italia y murieron con un solo año de servicio,lo que indica que se acostumbraron mal a las duras condiciones del clima de la línea fronteriza del Rhin.
  6. Conocemos también dos inscripciones funerarias procedentes de Bonn, en las que los dos legionarios difuntos presentan tiempos de servicio reducidos, y que son:
    • Quintus Petilius Secundus: CIL XIII 8079: Q(uintus) Petilius Q(uinti) f(ilius) O(u)fen(tina) / Secundus domo / Medio(lano) miles leg(ionis) / XV Prim(igeniae) ann(orum) XXV / stip(endiorum) V h(eres) ex t(estamento) f(aciendum) c(uravit)
    • Lucius Piperacius Optatus: CIL XIII 8080: L(ucius) Piperacius / L(uci) f(ilius) Stell(atina) Opta/tus domo Ta/urinus mil(es) / leg(ionis) XV Prim(igeniae) / an(norum) XXIII stip(endiorum) IV / h(eres) ex t(estamento) f(aciendum) c(uravit).Ambos soldados eran naturales del N. de Italia
  7. SUETONIO, Vit. Galb. 6. PLUTARCO, Galba, 4
  8. Materiales de construcción en Vetera con la figlina de la unidad: AE 1914, 124 v y w: Le(gio) XV Pr(imigenia) y [L]eg(io) XV Pr(imigenia) L(uci) S(¿?) N(¿?); AE 1952, 17: L(egio) XV L(uci) S() N(); AE 1994, 1278c: XV Pr(imigenia); AE 1903, 280b: Legio XV.
  9. CIL XIII 7700: Herculi/ Sax{s}ano/ C(aius) Mettius/ Seneca ) (centurio)/ leg(ionis) XV et/ vexillari(i)/ leg(ionis) eiusdem/ v(otum) s(olverunt) l(ibentes) m(erito). CIL XIII 7701: Leg(io) XV/ Saxan[o]/ posui[t]/ ) (centurio) M(arcus) Stat/ilius [---]/ l(ibens) m(erito) p(osuit)
  10. TÁCITO, Ann. XI, 18: Per idem tempus Chauci nulla dissensione domi et morte Sanquinii alacres, dum Corbulo adventat, inferiorem Germaniam incursavere duce Gannasco, qui natione Canninefas, auxiliare stipendium meritus, post transfuga, levibus navigiis praedabundus Gallorum maxime oram vastabat, non ignarus ditis et imbellis esse. at Corbulo provinciam ingressus magna cum cura et mox gloria, cui principium illa militia fuit, triremis alveo Rheni, ceteras navium, ut quaeque habiles, per aestuaria et fossas adegit; luntribusque hostium depressis et exturbato Gannasco, ubi praesentia satis composita sunt, legiones operum et laboris ignavas, populationibus laetantis, veterem ad morem reduxit, ne quis agmine decederet nec pugnam nisi iussus iniret. stationes vigiliae, diurna nocturnaque munia in armis agitabantur; feruntque militem quia vallum non accinctus, atque alium quia pugione tantum accinctus foderet, morte punitos. quae nimia et incertum an falso iacta originem tamen e severitate ducis traxere; intentumque et magnis delictis inexorabilem scias cui tantum asperitatis etiam adversus levia credebatur.
  11. TÁCITO, Ann. XI, 19 y 20: (...): nec inritae aut degeneres insidiae fuere adversus transfugam et violatorem fidei. sed cacde eius motae Chaucorum mentes, et Corbulo semina rebellionis praebebat, ut laeta apud plerosque, ita apud quosdam sinistra fama. cur hostem conciret? adversa in rem publicam casura: sin prospere egisset, formidolosum paci virum insignem et ignavo principi praegravem. igitur Claudius adeo novam in Germanias vim prohibuit ut referri praesidia cis Rhenum iuberet. (20) Iam castra in hostili solo molienti Corbuloni eae litterae redduntur. ille re subita, quamquam multa simul offunderentur, metus ex imperatore, contemptio ex barbaris, ludibrium apud socios, nihil aliud prolocutus quam 'beatos quondam duces Romanos,' signum receptui dedit. (...)
  12. TÁCITO, Ann. XI, 20: (...) ut tamen miles otium exueret, inter Mosam Rhenumque trium et viginti milium spatio fossam perduxit, qua incerta Oceani vitarentur. insignia tamen triumphi indulsit Caesar, quamvis bellum negavisset. (...)
  13. TÁCITO, Ann. 53: Quietae ad id tempus res in Germania fuerant, ingenio ducum, qui pervulgatis triumphi insignibus maius ex eo decus sperabant, si pacem continuavissent. Paulinus Pompeius et L. Vetus ea tempestate exercitui praeerant. ne tamen segnem militem attinerent, ille inchoatum ante tres et sexaginta annos a Druso aggerem coercendo Rheno absolvit.
  14. TÁCITO, Ann. 54: Ceterum continuo exercituum otio fama incessit ereptum ius legatis ducendi in hostem. eoque Frisii iuventutem saltibus aut paludibus, imbellem aetatem per lacus admovere ripae agrosque vacuos et militum usui sepositos insedere, auctore Verrito et Malori[g]e, qui nationem eam regebant, in quantum Germani regnantur. iamque fixerant domos, semina arvis intulerant utque patrium solum exercebant, cum Dubius Avitus, accepta a Paulino provincia, minitando vim Romanam, nisi abscederent Frisii veteres in locos aut novam sedem a Caesare impetrarent, perpulit Verritum et Malorigem preces suscipere. profectique Romam, dum aliis curis intentum Neronem opperiuntur, inter ea, quae barbaris ostentantur, intravere Pompei theatrum, quo magnitudinem populi viserent. illic per otium (neque enim ludicris ignari oblectabantur) dum consessum caveae, discrimina ordinum, quis eques, ubi senatus, percunctantur, advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum: et quinam forent rogitantes, postquam audiverant earum gentium legatis id honoris datum, quae virtute et amicitia Romana praecellerent, nullos mortalium armis aut fide ante Germanos esse exclamant degrediunturque et inter patres considunt. quod comiter a visentibus exceptum, quasi impetus antiqui et bona aemulatione. Nero civitate Romana ambos donavit, Frisios decedere agris iussit. atque illis aspernantibus auxiliaris eques repente immissus necessitatem attulit, captis caesisve qui pervicacius restiterant.
  15. TÁCITO, Ann. 55-56: Eosdem agros Ampsivarii occupavere, validior gens non modo sua copia, sed adiacentium populorum miseratione, qui pulsi a Chaucis et sedis inopes tutum exilium orabant. aderatque iis clarus per illas gentes et nobis quoque fidus nomine Boiocalus, vinctum se rebellione Cherusca iussu Arminii referens, mox Tiberio et Germanico ducibus stipendia meruisse, et quinquaginta annorum obsequio id quoque adiungere, quod gentem suam dicioni nostrae subiceret. quotam partem campi iacere, in quam pecora et armenta militum aliquando transmitterentur! servarent sane receptus gregibus inter hominum famem, modo ne vastitatem et solitudinem mallent quam amicos populos. Chamavorum quondam ea arva, mox Tubantum et post Usiporum fuisse. sicuti caelum deis, ita terras generi mortalium datas; quaeque vacuae, eas publicas esse. solum inde suspiciens et cetera sidera vocans quasi coram interrogabat, vellentne contueri inane solum: potius mare superfundere[nt] adversus terrarum ereptores. (56)Et commotus his Avitus: patienda meliorum imperia; id dis, quos implorarent, placitum, ut arbitrium penes Romanos maneret, quid darent quid adimerent, neque alios iudices quam se ipsos paterentur. haec an in publicum Ampsivariis respondit, ipsi Boiocalo ob memoriam amicitiae daturum agros. quod ille ut proditionis pretium aspernatus addidit "deesse nobis terra ubi vivamus, in qua moriamur, non potest." atque ita infensis utrimque animis discessum. illi Bructeros, Tencteros, ulteriores etiam nationes socias bello vocabant: Avitus scripto ad Curtilium Manciam superioris exercitum legatum, ut Rhenum transgressus arma a tergo ostenderet, ipse legiones in agrum Ten[ct]erum induxit, excidium minitans, ni causam suam dissociarent. igitur absistentibus his pari metu exterriti Bructeri; et ceteris quoque aliena pericula deserentibus sola Ampsivariorum gens retro ad Usipos et Tubantes concessit. quorum terris exacti cum Chattos, dein Cheruscos petissent, errore longo hospites, egeni, hostes in ali[en]o quod iuventutis erat caeduntur, imbellis aetas in praedam divisa est.
  16. CIL XIII 8284 = AE 1899, 9: Q(uintus) Pompei/us Q(uinti filius) Anien/sis (sic) Foro Iuli/ Burrus mil(es) ex/ leg(ione) XV ann(orum) L/ stip(endiorum) XX h(ic) s(itus) e(st) h(eres) f(aciendum) c(uravit). Este soldado murió con 20 años de servicios, poco tiempo antes de ser licenciado, por lo que, probablemente, sea también uno de los reclutas originales de la unidad; así, ingresó en el ejército en 39 con 30 años y falleció hacia 59-60 con 50. En Colonia se documenta otro soldado que dedica una ara votiva a Marte: CIL XIII 8209: C(aius) Atius/ Carus/ m(iles) l(egionis) XV/ M(arti?) v(otum) s(olvit) l(ibens) m(erito), también materiales de construcción con la figlina de esta legión: CIL XIII 12264 1 y 2: Le < g = C >(io) XV y Leg(io) XV
  17. TÁCITO, Ann. XIV, 38, 1: Contractus deinde omnis exercitus sub pellibus habitus est ad reliqua belli perpetranda. auxitque copias Caesar missis ex Germania duobus legionariorum milibus, octo auxiliarium cohortibus ac mille equitibus quorum adventu nonani legionario milite suppleti sunt.
  18. AE 1969/70, 443: Imp(erator) Nero Caesar Augustus/ divi Claudi f(ilius) Germanici Caesaris/ n(epos) Tib(eri) Caesaris Aug(usti) pron(epos) divi Aug(usti) abn(epos)/ pontif(ex) max(imus) trib(unicia) pot(estate) XII imp(erator) X co(n)s(ul) IIII p(ater) p(atriae)/ P(ublio) Sulpicio Scribonio Rufo leg(ato) Aug(usti) pro pr(aetore)/ leg(io) XV Primig(enia)
  19. AE 1974, 432: Leg(io) XV
  20. TÁCITO, Hist. I, 6, 2: introitus in urbem trucidatis tot milibus inermium militum infaustus omine atque ipsis etiam qui occiderant formidolosus. inducta legione Hispana, remanente ea quam e classe Nero conscripserat, plena urbs exercitu insolito; multi ad hoc numeri e Germania ac Britannia et Illyrico, quos idem Nero electos praemissosque ad claustra Caspiarum et bellum, quod in Albanos parabat, opprimendis Vindicis coeptis revocaverat: ingens novis rebus materia, ut non in unum aliquem prono favore ita audenti parata.
  21. TÁCITO, Hist. I, 31, 2: (...) praeceptum Amullio Sereno et Domitio Sabino primipilaribus, ut Germanicos milites e Libertatis atrio accerserent. (...)
  22. TÁCITO, Hist. I, 9, 1: (...) inferioris Germaniae legiones diutius sine consulari fuere, donec missu Galbae A. Vitellius aderat, censoris Vitellii ac ter consulis filius: id satis videbatur. (...)
  23. TÁCITO, Hist. I, 52, 1: Sub ipsas superioris anni kalendas Decembris Aulus Vitellius inferiorem Germaniam ingressus hiberna legionum cum cura adierat (...). SUETONIO, Vitel. 7: A Galba in inferiorem Germaniam contra opinionem missus est. (...) Quam veterem de se persuasionem Vitellius recentibus etiam experimentis auxerat, tota via caligatorum quoque militum obvios exosculans, perque stabula ac deversoria mulionibus ac viatoribus praeter modum comis, ut mane singulos iamne iantassent sciscitaretur seque fecisse ructu quoque ostenderet.
  24. TÁCITO, Hist., I 55, 2: sed ipsis legionibus inerat diversitas animorum: primani quintanique turbidi adeo ut quidam saxa in Galbae imagines iecerint: quinta decima ac sexta decima legiones nihil ultra fremitum et minas ausae initium erumpendi circumspectabant.
  25. TÁCITO, Hist. I, 63-64 y 66.
  26. La inscripción CIL XIII 6241 de Worms (Alemania), la antigua Borbetomagus: C(aius) Vibius/ C(ai) f(ilius) Volt(inia)/ Virilio/ eq(ues) leg(ionis) XV/ ann(orum) XLV/ stip(endiorum) XXII/ h(ic) s(itus) e(st), corresponde a esta época; este jinete murió camino de Italia integrado en la vexillatio a las órdenes de Fabius Valens.
  27. TÁCITO, Hist. I, 41, 3: non interfuit occidentium quid diceret. de percussore non satis constat: quidam Terentium evocatum, alii Laecanium; crebrior fama tradidit Camurium quintae decimae legionis militem impresso gladio iugulum eius hausisse. ceteri crura brachiaque (nam pectus tegebatur) foede laniavere; pleraque vulnera feritate et saevitia trunco iam corpori adiecta.
  28. TÁCITO, Hist. II, 100, 1: Caecina e complexu Vitellii multo cum honore digressus partem equitum ad occupandam Cremonam praemisit. mox vexilla primae, quartae, quintaedecimae, sextaedecimae legionum, dein quinta et duoetvicensima secutae; postremo agmine unaetvicensima Rapax et prima Italica incessere cum vexillariis trium Britannicarum legionum et electis auxiliis.
  29. TÁCITO, Hist. III, 22, 2: ordinem agminis disiecti per iram ac tenebras adseverare non ausim, quamquam alii tradiderint quartam Macedonicam dextrum suorum cornu, quintam et quintam decimam cum vexillis nonae secundaeque et vicensimae Britannicarum legionum mediam aciem, sextadecimanos duoetvicensimanosque et primanos laevum cornu complesse. Rapaces atque Italici omnibus se manipulis miscuerant; eques auxiliaque sibi ipsi locum legere.
  30. TÁCITO, Hist. III, 23, 2: magnitudine eximia quintae decimae legionis ballista ingentibus saxis hostilem aciem proruebat. lateque cladem intulisset ni duo milites praeclarum facinus ausi, arreptis e strage scutis ignorati, vincla ac libramenta tormentorum abscidissent. statim confossi sunt eoque intercidere nomina: de facto haud ambigitur.
  31. TÁCITO, Hist. III, 35, 1: (...) ad tertium lapidem progressi vagos paventisque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt; et victae legiones, ne manente adhuc civili bello ambigue agerent, per Illyricum dispersae.
  32. TÁCITO, Hist. IV, 18: sic in Gallias Germaniasque intentus, si destinata provenissent, validissimarum ditissimarumque nationum regno imminebat. At Flaccus Hordeonius primos Civilis conatus per dissimulationem aluit: ubi expugnata castra, deletas cohortis, pulsum Batavorum insula Romanum nomen trepidi nuntii adferebant, Munium Lupercum legatum (is duarum legionum hibernis praeerat) egredi adversus hostem iubet. Lupercus legionarios e praesentibus, Vbios e proximis, Trevirorum equites haud longe agentis raptim transmisit, addita Batavorum ala, quae iam pridem corrupta fidem simulabat, ut proditis in ipsa acie Romanis maiore pretio fugeret. Civilis captarum cohortium signis circumdatus, ut suo militi recens gloria ante oculos et hostes memoria cladis terrerentur, matrem suam sororesque, simul omnium coniuges parvosque liberos consistere a tergo iubet, hortamenta victoriae vel pulsis pudorem. ut virorum cantu, feminarum ululatu sonuit acies, nequaquam par a legionibus cohortibusque redditur clamor. nudaverat sinistrum cornu Batavorum ala transfugiens statimque in nos versa. sed legionarius miles, quamquam rebus trepidis, arma ordinesque retinebat. Vbiorum Trevirorumque auxilia foeda fuga dispersa totis campis palantur: illuc incubuere Germani, et fuit interim effugium legionibus in castra, quibus Veterum nomen est. praefectus alae Batavorum Claudius Labeo, oppidano certamine aemulus Civili, ne interfectus invidiam apud popularis vel, si retineretur, semina discordiae praeberet, in Frisios avehitur.
  33. De Vetera conocemos una inscripción de un soldado de esta legiónAE 1905, 225: M(anius) Maecius/ Vol(tinia) Severus/ Ant[ip]ol(i) f(ilius)/ mil(es) leg(ionis) XV. Puede que falleciese durante el asedio de 70.
  34. TÁCITO, Hist. IV, 35, 3-4: Cohortes Geldubam perrexere, manentibus, ut fuerant, castris, quae relictorum illic militum praesidio tenebantur. non erat dubium quantum in regressu discriminis adeundum foret frumentatoribus onustis perculsisque. addit exercitui suo Vocula mille delectos e quinta et quinta decima legionibus apud Vetera obsessis, indomitum militem et ducibus infensum. plures quam iussum erat profecti palam in agmine fremebant, non se ultra famem, insidias legatorum toleraturos: at qui remanserant, desertos se abducta parte legionum querebantur. duplex hinc seditio, aliis revocantibus Voculam, aliis redire in castra abnuentibus.
  35. TÁCITO, Hist. IV, 36: Interim Civilis Vetera circumsedit: Vocula Geldubam atque inde Novaesium concessit, [Civilis capit Geldubam] mox haud procul Novaesio equestri proelio prospere certavit. sed miles secundis adversisque perinde in exitium ducum accendebatur; et adventu quintanorum quintadecimanorumque auctae legiones donativum exposcunt, comperto pecuniam a Vitellio missam. nec diu cunctatus Hordeonius nomine Vespasiani dedit, idque praecipuum fuit seditionis alimentum. effusi in luxum et epulas et nocturnos coetus veterem in Hordeonium iram renovant, nec ullo legatorum tribunorumve obsistere auso (quippe omnem pudorem nox ademerat) protractum e cubili interficiunt. eadem in Voculam parabantur, nisi servili habitu per tenebras ignoratus evasisset.
  36. TÁCITO, Hist. IV, 58, 3: tot bellorum victores, apud Geldubam, apud Vetera, fuso totiens hoste, si pavetis aciem, indignum id quidem, sed est vallum murique et trahendi artes, donec e proximis provinciis auxilia exercitusque concurrant. sane ego displiceam: sunt alii legati, tribuni, centurio denique aut miles.
  37. TÁCITO, Hist. IV, 59, 3: (...) Classicus corruptissimum quemque e deditis pergere ad obsessos iubet, veniam ostentantis, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei, famem ferrumque et extrema passuros. adiecere qui missi erant exemplum suum.
  38. TÁCITO, Hist. IV, 60: Obsessos hinc fides, inde egestas inter decus ac flagitium distrahebant. cunctantibus solita insolitaque alimenta deerant, absumptis iumentis equisque et ceteris animalibus, quae profana foedaque in usum necessitas vertit. virgulta postremo et stirpis et internatas saxis herbas vellentes miseriarum patientiaeque documentum fuere, donec egregiam laudem fine turpi macularent, missis ad Civilem legatis vitam orantes. neque ante preces admissae quam in verba Galliarum iurarent: tum pactus praedam castrorum dat custodes qui pecuniam calones sarcinas retentarent et qui ipsos levis abeuntis prosequerentur. ad quintum ferme lapidem coorti Germani incautum agmen adgrediuntur. pugnacissimus quisque in vestigio, multi palantes occubuere: ceteri retro in castra perfugiunt, querente sane Civile et increpante Germanos tamquam fidem per scelus abrumperent. simulata ea fuerint an retinere saevientis nequiverit, parum adfirmatur. direptis castris faces iniciunt, cunctosque qui proelio superfuerant incendium hausit.
  39. TÁCITO, Hist. IV, 72, 2-4: Cerialis metu infamiae, si licentia saevitiaque imbuere militem crederetur, pressit iras: et paruere, posito civium bello ad externa modestiores. convertit inde animos accitarum e Mediomatricis legionum miserabilis aspectus. stabant conscientia flagitii maestae, fixis in terram oculis: nulla inter coeuntis exercitus consalutatio; neque solantibus hortantibusve responsa dabant, abditi per tentoria et lucem ipsam vitantes. nec proinde periculum aut metus quam pudor ac dedecus obstupefecerat, attonitis etiam victoribus, qui vocem precesque adhibere non ausi lacrimis ac silentio veniam poscebant, donec Cerialis mulceret animos, fato acta dictitans quae militum ducumque discordia vel fraude hostium evenissent. primum illum stipendiorum et sacramenti diem haberent: priorum facinorum neque imperatorem neque se meminisse. tunc recepti in eadem castra, et edictum per manipulos ne quis in certamine iurgiove seditionem aut cladem commilitoni obiectaret.
  40. La pena de readmisión en el ejército de quienes habían obrado así y su distribución por otras unidades está recogida en Dig. XLIX, 16, 3, 9: Modestinus 4 de poen.: Si plures simul primo deseruerint, deinde intra certum tempus reversi sint, gradu pulsi in diversa loca distribuendi sunt. sed tironibus parcendum est: qui si iterato hoc admiserint, poena competenti adficiuntur.

Bibliografía

  • Keppie, L., The Making of teh Roman Army:From Republic to Empire, Routledge, Londres 1998, ISBN 0-203-02561-X, pp. 196 y 213.
  • Le Bohec, Y., "Legio XV Primigenia", in Le Bohec, Y. et Wolf, C., Les légions de Rome sous le Haut-Empire, Lyon 2000. ISBN 2-904974-19-9, p. 69.
  • Ritterling, E. Legio XV Primigenia, Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE) XII,2, Stuttgart 1925, cols. 1758–1760.
  • Rodríguez González, J., Historia de las legiones romanas, Almena Ediciones, Madrid, 2003, ISBN 84-96170-02-0.
  • Rodríguez González, J., Diccionario de batallas de la historia de Roma (733 a.c. – 476 d.c.), Signifer libros, Madrid, 2005, ISBN 84-933267-4-7.

Enlaces externos

Véase

  • Anexo:Legiones romanas

Wikimedia foundation. 2010.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Mira otros diccionarios:

  • Legio XXII Primigenia — (devoted to goddess Fortuna ) was a Roman legion levied by Roman Emperor Caligula in 39, for his campaigns in Germania. There are still records of the XXII Primigenia in Mogontiacum (modern Mainz) from the end of 3rd century. The legion s symbols …   Wikipedia

  • Legio XV Primigenia — (The fifteenth legion, Firstborn a name of the goddess Fortuna) was a legion of the Roman army. It was originally levied by the emperor Caligula in 39, to aid in the Germanic campaigns and was stationed in the Rhine frontier until 70, when it was …   Wikipedia

  • Legio XXII Primigenia — Ziegelstempel der Legion, ausgestellt im Saalburgmuseum Bad Homburg v.d.H. Die Legio XXII Primigenia war eine Legion der römischen Armee, die wahrscheinlich im Jahr 39 n. Chr. aufgestellt wurde. Berichte über die Legion in Mogontiacum (Mainz)… …   Deutsch Wikipedia

  • Legio XV Primigenia — Die Legio XV Primigenia war eine Legion der römischen Armee, die vermutlich von 39 bis 70 n. Chr. bestand. Der Name Primigenia (lat.: die Erstgeborene) bezieht sich wohl auf die Erstaushebung der neuen Legion, doch ist auch eine Weihung der… …   Deutsch Wikipedia

  • Legio XXII Primigenia — Mosaico procedente de Mogontiacum con el capricornio, emblema de la Legio XXII Primigenia. La Legio XXII Primigenia (Vigesimosegunda legión «afortunada») fue una legión romana reclutada por el emperador Calígula en el año 39 para sus fallidas… …   Wikipedia Español

  • Legio XXII Primigenia — Monnaie frappée par Septime Sévère en 193 pour célébrer le soutien que lui apportait la XXIIe Légion …   Wikipédia en Français

  • Legio XV Primigenia — La Legio XV Primigenia (en latin, la Quinzième légion, première née ) un des noms de la déesse Fortuna) était une légion de l Armée romaine. Elle fut levée par l empereur Caligula en 39, pour contribuer aux campagnes en Germanie et fut stationnée …   Wikipédia en Français

  • Legio XV Primigenia — …   Википедия

  • Legio XXII Primigenia — …   Википедия

  • Легион XV «Примигения» (Legio XV Primigenia) — Легион XV «Примигения» Legio XV Primigenia Тип: Легион Страна: Древний Рим Сформирован: 39 год Расформирован: 70 год Род войск …   Википедия

Compartir el artículo y extractos

Link directo
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”